جی آی اس چیست؟

براي اولين بار در اواسط دهه 1960 در ايالات متحده کار بر روي اولين سيستم اطلاعات جغرافيايي آغاز شد. در اين سيستم ها عکس هاي هوايي، اطلاعات کشاورزي، جنگلداري، خاک ، زمين شناسي و نقشه هاي مربوطه مورد استفاده قرار گرفتند. در دهه 1970 با پيشرفت علم و امکان دسترسي به فناوري هاي کامپيوتري و تکنولوژيهاي لازم براي کار با داده هاي مکاني، سيستم اطلاعات جغرافيايي يا (GIS)، براي فراهم آوردن قدرت تجزيه و تحليل حجم هاي بزرگ داده هاي جغرافيايي شکل گرفت. در دهه هاي اخير به سبب گسترش تکنولوژي هاي کامپيوتري،سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي امکان نگهداري به روز داده هاي زمين مرجع و نيز امکان ترکيب مجموعه داده هاي مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند. امروزه GIS براي تحقيق و بررسي هاي علمي، مديريت منابع و ذخاير و همچنين برنامه ريزي هاي توسعه اي به کار گرفته مي شود.

مؤلفه های GIS :

يک سيستم GIS شامل يک بسته کامپيوتري (شامل سخت افزار و نرم افزار) از برنامه هاي رايانه اي با يک واسطه کاربر مي باشد که دست يابي به عمليات واهداف ويژه اي را فراهم مي سازد. مؤلفه هاي چنين سيستمي به ترتيب عبارتند از: کاربران، سخت افزارها، نرم افزارها، اطلاعات و روش ها.

مولفه هاي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي :

1. کاربران( User): مهارت در انتخاب و استفاده از ابزارها دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي وشناخت کافي از اطلاعاتي که استفاده مي شوند، يکي از موارد اساسي براي موفقيت در استفاده از تکنولوژي GIS است، که اين از وظايف يک کاربر مي باشد.
2. سخت افزارها (Software): امروزه شبکه هاي GIS شامل تعدادي workstation, x-station، کامپيوترهاي شخصي، چاپگرها و پلاترها مي باشد که معرف مؤلفه سخت افزاريک سيستم اطلاعات جغرافيايي مي باشند.
3. نرم افزارها (Hardware): به منظور استفاده بهتر از يک سيستم اطلاعات جغرافيايي، استفاده از نرم افزارهاي به روز و توانمند توصيه مي شود.
4. اطلاعات (Data): قلب هر GIS پايگاههاي اطلاعاتي آن است. در اين پايگاهها به پرسش هايي از قبيل چه شکلي است؟ کجاست؟ و چگونه به ديگر اشکال مرتبط مي شود، داده مي شود.
5. روش ها (Methods): شيوه هاي صحيح به کارگيري اطلاعات درجهت رسيدن به اهداف ويژه دريک سيستم اطلاعات جغرافيايي از مهمترين مؤلفه هاي آن است .

مدلهای داده هاي مکانی :

سيستم اطلاعات جغرافيايي وکامپيوترها را نمي توان به طور مستقيم براي جهان واقعي به کار برد، زيرا کامپيوترها ي ديجيتالي براساس اعداد يا کاراکترهايي که در درون خود به صورت اعداد دو رقمي نگهداري مي کنند، عمل مي نمايند. بنابراين پديده هاي مورد نظردر جهان واقعي در يک سيستم کامپيوتري، بايد به شکل نمادين عرضه شوند. پس ابتدا بايد مرحله جمع آوري داده ها انجام گيرد و سپس فرايند فشرده سازي گستره زمين شناسي، ساختار، خواص ژئو فيزيکي يا هر ويژگي ديگري از سطح زمين که اطلاعات آن گردآوري شده بود، به شکل قابل دستيابي در کامپيوتر با استفاده از مدلهاي نمادين صورت گيرد.

شمايي ازمدل سازي جهان واقعي :

هر نقشه زمين شناسي يک مدل نمادين است زيرا گستره ساده شده قسمتي از جهان واقعي است که از زاويه ديد زمين شناس صحرايي مشاهده شده است. مولفه هاي مدل گفته شده عوارض مکاني هستند که به تقريب همان موجوديتهاي مستقل جهان واقعي هستند که بر روي نقشه توسط نمادهاي گرافيکي عرضه مي شوند. تمام مدلهاي داده هاي مکاني از عوارض مکاني جداگانه نظير نقاط، خطوط، نواحي، حجم ها و سطوح تشکيل مي شوند، اين عوارض مکاني توسط خصوصياتي که هم مکاني وهم غير مکاني هستند، مشخص ميگردند. ( توصيف رقومي عوارض و خصوصيات آنها مجموعه هاي داده هاي مکاني راشامل مي شود)

ورودي و خروجي داده ها :

براي اينکه يک سيستم اطلاعات جغرافيايي مفيد واقع گردد، بايد قادر به دريافت و توليد اطلاعات به صورت موثر باشد. توابع ورودي و خروجي داده ها، مفاهيمي هستند که توسط آنها يک GIS با جهان خارج ارتباط برقرار مي کند.

داده هايي که در سيستم اطلاعات جغرافيايي مي توانند وارد شوند دو نوع هستند :

1. داده هاي مکاني که موقعيت جغرافيايي عوارض را نشان مي دهند ( مانند نقاط يا خطوطي که عوارض جغرافيايي مانند خيابان، درياچه و غيره را نشان مي دهند) انواع داده هاي مکاني(نقطه،خط و پلي گون)
2. داده هاي توصيفي غير مکاني که به توصيف خصوصيات عوارض مي پردازند،مثل شوري آب يک درياچه و يا اطلاعاتي مانند اسم يک خيابان. ورود داده ها به يک سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مي تواند به اشکال، ثبت توسط صفحه کليد، هندسه مختصات، رقومي کردن دستي، اسکن کردن و وارد کردن فايل هاي رقومي موجود، صورت گيرد. خروجي داده ها روندي است که توسط آن اطلاعات حاصل از GIS به يک شکل مناسب جهت استفاده کاربر ارائه مي شود.

داده ها به يکي از سه فرمت زير خارج مي شوند :

1. Hard copy )نمايش دائمي، مثل اطلاعات روي کاغذ، فيلم عکاسي و موارد مشابه)
2. Soft copy )نمايش روي صفحه نمايش کامپيوتري )
3. Electronic )خروجي در فرمت الکترونيکي شامل فايل هاي کامپيوتري مي باشد)

1. ورودي داده ها (Data Input) مؤلفه ورودي داده ها، آنها را از شکل موجودشان به شکلي يا صورتي قابل استفاده در GIS تبديل مي کند. در اين مرحله داده هاي زمين مرجع که به صورت نقشه هاي کاغذي، جداولي از اطلاعات توصيفي، فايلهاي الکترونيک و اطلاعات توصيفي مربوط به آنها، عکس هاي هوايي ويا تصاوير ماهواره اي مي باشند، طبق استانداردهاي مورد نظر، براي دقت خروجي هايي که قرار است تهيه گردند، مورد ارزيابي قرار مي گيرند.
2. مديريت داده ها(Data Management) اين مرحله شامل توابعي براي ذخيره، نگهداري و بازيابي اطلاعات موجود در پايگاه داده ها مي باشد.
3. تجزيه و تحليل و پردازش داده ها(Data Manipulation & Analysis) شامل مجموعه فعاليتهايي مي شود که توسط نرم افزارها، سخت افزارها وکاربر، برروي داده ها به منظور آماده سازي و پردازش آنها براي مراحل بعد صورت مي گيرد.
4. خروجي داده ها(Data Output) توابع خروجي مورد استفاده بر اساس نيازهاي کاربران تعيين مي شود، لذا داده هاي خروجي به اشکال مختلف از قبيل نقشه، جداول، يا به صورت نوشتارهاي کاغذي (hard copy)ويا به صورت رقومي (soft copy) ارائه مي گردند.

اهداف يک سيستم اطلاعات جغرافيايي :

هدف نهايي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي يا GIS ، پشتيباني جهت تصميم گيري هاي پايه گذاري شده بر اساس داده هاي مکاني مي باشد و عملکرد اساسي آن بدست آوردن اطلاعاتي است که از ترکيب لايه هاي متفاوت داده ها با روشهاي مختلف و با ديد گاه هاي گوناگون بدست مي آيند.
هدف فوق از طريق فعاليتهايي که برروي داده هاي مکاني انجام ميگرد، صورت مي پذيرد، اين فعاليت ها عبارتند از:
1. جستجو (Search) : عبارت است از عملکرد جستجوي مجموعه هايي از داده هاي سازمان يافته از پايگاه داده هاي يک سيستم اطلاعات جغرافيايي.
2. سازماندهي(Organization) : دراين سيستم ها ويژگي اصلي براي سازماندهي داده هاي موجود، موقعيت مکاني آنها مي باشد.
3. تجسم يابه تصوير درآوردن (Monitoring) : تکنولوژيGIS از توانمنديهاي گرافيکي رايانه ها، براي تجسم استفاده مي نمايد. نمايش اطلاعات به طور معمول با استفاده از صفحه نمايش ويديويي انجام مي شود. اما ساير دستگاههاي خروجي نظير چاپگرهاي رنگي نيز براي نمايش نسخه هاي چاپي استفاده مي شوند.
4. ترکيب و تلفيق (Integration) : بخش ديگري از اين فعاليتها، تلفيق مجموعه داده هاي مکاني از منابع بسيارگوناگون جهت نمايش، درک و تفسير پديده هاي مکاني مي باشد (اين پديده ها هنگامي که داده هاي مکاني به صورت مجزا بکار گرفته مي شوند، قابل رويت نيستند)
5. تجزيه وتحليل (Analyses) : تجزيه وتحليل، فرايند استنباط و دريافت مفهوم داده هاست و به معني تجزيه وتحليل داده هاي مکاني ميباشد.
6. پيش بيني (Prediction) : هدف از مطالعه وبررسي ها برروي داده هاي مکاني در يک سيستم اطلاعات جغرافيايي، به طور معمول پيش بيني است . درحقيقت يک سيستم اطلاعات جغرافيايي يا GIS ، توانمندي هاي کاري را براي جمع آوري، ورود، پردازش، تغييرشکل، به تصوير درآوردن،ترکيب، جستجو، تجزيه و تحليل، مدل سازي و خروجي کليه داده هاي مکاني براساس اهداف مورد نظر فراهم مي سازد.

کاربردهاي مختلف GIS :

امروزه با توجه به پيشرفت علوم و سيستم هاي کامپيوتري فناوري GIS در زمينه هاي زمين شناسي، مطالعات زيست محيطي، منابع آب و آبخيزداري، کشاورزي، جنگلداري، تعليم و تربيت، کاربردهاي شهري، تجارت، صنعت، سازمانها و ... کاربرد فراواني پيدا نموده است. برخي ازاين کاربردها عبارتند از :

زمين شناسي :
تجزيه و تحليل اطلاعات زمين شناسي در يک منطقه چه به منظور اکتشافات معدني، نفت و چه ساير اهداف، اصولا يک فرايند ترکيبي از داده هاي مختلف مي باشد. يک زمين شناس با مرتبط کردن داده هاي گوناگون زمين شناسي، به دنبال يافتن ساختارهاي مفيد زمين شناسي در يک ناحيه است، از اينرو تمام داده هاي زمين شناسي براي اين که بتوانند مفيد واقع شوند بايد با توجه به موقعيت جغرافيايي شان تجزيه تحليل شوند. GIS با فراهم کردن امکانات نمايش و تجزيه وتحليل داده هاي مختلف با يکديگر ، يک زمين شناس را قادر به انجام کار با داده هاي گوناگون بطور بسيار وسيع تر و دقيق تر مي نمايد، به طريقي که با روشهاي آنالوگ وسنتي تقريباً غير ممکن مي باشند.
تهيه نقشه هاي پتانسيل معدني :
که هدف تلفيق اطلاعات حاصل از لايه هاي اطلاعاتي زمين شناسي، ژئوشيمي،ژئوفيزيک، دورسنجي وزمين شناسي اقتصادي (پراکندگي کانسارها و انديس هاي معدني منطقه) در جهت تهيه نقشه اي مي باشد که معرف مناطقي با بيشترين احتمال جهت کاني سازي، بر اساس مدل متالوژي منطقه است.
تهيه نقشه هاي حوادث و بلاياي طبيعي :
که به پايداري شيبها، زمين لغزه ها، منطقه بندي خسارت زمين لرزه، فورانهاي آتشفشاني، خسارات ناشي از طغيان رودخانه ها و تسونا مي ها، فرسايش محلي، خطرات آلودگي ناشي از فعاليت معدني يا صنعتي و گرم شدن کره زمين و ... مي پردازند.
نقشه هاي مکان يابي (Siteselection) :
که انتخاب محل هاي مناسب جهت اجراي پروژه هاي مهندسي نظير دفن مواد زائد، خط لوله، جاده ومسير راه آهن، سدها و گسترش و توسعه ساختمان سازي ميباشد. فراوري هاي متنوع زمين شناسي جهت ارزيابي منابعي مانند آب، ماسه وگراول، سنگ ساختماني، نفت خام، گاز طبيعي، زغال سنگ، انرژي زمين گرمايي در کنار کانيهاي فلزي. تحقيقات اکتشافي در زمينه شناسايي روابط متقابل مکاني ميان مجموعه داده ها در طول دوره تحقيق زمين شناسي، مانند درک علائم ژئوشيميايي وژئوفيزيکي منطقه اي گرانيت هاي نوع S و I ويا ارزيابي علائم حاصل از تصاوير ماهواره اي در ارتباط با ليتولوژي و پوشش گياهي.
محيط زيست :
بررسي ميزان آلودگي آب، خاک، هوا و.... و در نهايت تهيه نقشه هايي جهت حفاظت از محيط زيست.
منابع آب و آبخيزداري :
کشف منابع آبي زير زميني و بررسي آبهاي سطحي
کشاورزي و برنامه ريزي براي کاربري اراضي :
بسياري از سازمانهاي مربوط به کشاورزي و کاربري اراضي، هم اکنون از تکنيک هاي GIS بهره مي گيرند. به عنوان نمونه، داده هاي مربوط به کاربري اراضي و هواشناسي حاصل از ماهواره ها، اندازه گيري هاي زميني و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل، همه با هم براي پيش بيني ميزان يک يا چند نوع محصول دريک منطقه مي توانند تجزيه و تحليل شوند.
جنگلداري و مديريت حيات وحش :
به وسيله يک سيستم اطلاعات جغرافيايي نقشه جنگل ها مي توانند دائماً وبطور پيوسته به روز شوند. همچنين GIS مي تواند براي ذخيره و تجزيه و تحليل اطلاعات جنگل از قبيل محاسبه مقدار چوب قابل برداشت از يک منطقه، بررسي چگونگي توزيع آتش سوزي در جنگل و يا ارزيابي برنامه هاي مختلف برداشت چوب، بکار رود، در حالي که انجام بسياري از اين تجزيه و تحليل ها بدون بکار گيري GIS امکان پذير نمي باشند.
کاربرد هاي شهري :
کاربرد هاي شهري GIS عبارتند از جمع آوري، به روز در آوردن، پردازش و توزيع داده هاي مربوط به زمين هاي شهري به طور سيستماتيک، تصميم گيري هاي اقتصادي، قانوني و فعاليت هاي مختلف برنامه ريزي مانند توسعه شهر سازي و برنامه ريزي شهري در استانهاي مختلف
تجارت :
محلها و سيستم هاي تحويل مناسب درامورتجاري.
صنعت حمل و نقل، ارتباطات و ... :
کاربرد GISدر صنعت مي تواند به عنوان نمونه،تعيين مسير ترانزيت کالا، تعيين موقعيت مناسب براي احداث جاده ها، خطوط نيرو،سيستم هاي مخابراتي و.... باشد.
سازمانها : استفاده در کليه اموراستانها به صورت محلي و استاني.
سرويسهاي اضطراري : مثل آتشنشاني و پليس.
نظامي : استفاده دربرنامه ريزي هاي نظامي.
تعليم و تربيت : تحقيق، آموزش ابزار و نظارت.
STRATEGY & APPROACHES :
امروزه با پيشرفتهاي صورت گرفته در علوم رايانه اي و تجزيه و تحليل و تلفيق اطلاعات، شكل تكامل يافته اي از سيستم هاي اطلاعات مكاني تحت عنوان سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) بوجود آمده اند كه از مهمترين ويژگيهاي متمايز كننده اين سيستمها از ساير سيستمهاي اطلاعاتي ،‌ توانايي تحليل و تلفيق توام اطلاعات مكاني و توصيفي در آنها ميباشد. سيستم اطلاعات جغرافيايي ، مجموعه اي سازمان يافته و متشكل از اجزاء نرم افزار ، سخت افزار ، نيروي متخصص ، داده هاي مكاني و مدلهاي تجزيه و تحليل اطلاعات ميباشد كه بمنظور جمع آوري ، ذخيره سازي ، بازيابي ، بهنگام سازي ، تجزيه و تحليل و نمايش اطلاعات مكان مرجع مورد استفاده قرار مي گيرند. امروزه سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي به عنوان سيستمهاي حامي تصميم گيري توسط مديران در سطوح مختلف مديريتي و اجرايي مورد استفاده قرار مي گيرند .
بخش مطالعاتی GIS و RS در شرکت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس :
شركت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس با توجه به نياز روز افزون علوم مهندسي ، به استفاده كاربردي از علم GIS وRS همچنين گستردگي حوزه فعاليتهاي خود در زمينه نقشه برداري و همچنين حجم زياد و متنوع اطلاعات مورد مطالعه براي انجام بهينه وظايف و امور محوله ، نيازمند به خدمت در آوردن و استفاده از قابليت هاي GIS در امور مربوط به طرحهاي مطالعاتي و اجرايي ميباشد . مسلما استفاده از علم GIS و سنجش از دور در مراحل مختلف مطالعاتي طرحهاي شركت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس ، گامي موثر در راه استفاده از فناوري هاي اطلاعاتي در شركت هاي مهندسان مشاور در ايران و متحول نمودن روند توليد، تهيه، اخذ، ذخيره سازي ، بهنگام سازي، تحليل، نمايش و نهايتا مديريت بهينه فعاليت ها خواهد بود.
وضع موجود :
در نتيجه مطالعات صورت گرفته در ارتباط با پروژه هاي نقشه برداري انجام شده و در دست مطالعه شركت ، سيستم اطلاعات جغرافيايي به منظور آماده سازي و نمايش موقعيت مكاني عوارض چند ضلعي ،خطي و نقطه اي حاصل از عمليات نقشه برداري و لينك اطلاعات توصيفي هر يك از اين عوارض در محيط GIS پرداخته است. لايه هاي اطلاعاتي كه در سامانه مذكور گرد آوري و آماده سازي شده است ، شامل اطلاعات مكاني نقشه هاي 1:2000 در سطح محدوده طرحهاي نقشه برداري در سطح كشور ميباشد . لايه هاي اطلاعاتي تهيه شده بصورت لايه هايي مجزا در سيستم مختلف قابل نمايش و استفاده ميباشد. در اين سيستم امكان ورود اطلاعات ، ويرايش ، تحليل ، پرس و جوي مكاني و تهيه خروجي از اطلاعات مورد نظر وجود دارد .با توجه به رشد روز افزون كاربردهاي GIS و سنجش از دور در شاخه هاي مختلف مهندسي و لزوم بهره گيري كشور از آخرين متد توسعه نرم افزاري و سخت افزاري، اين شركت به عنوان يكي از متوليان اين امر، بخش مطالعاتي GIS و RS را با هدف توسعه زير ساختها و تجهيز و بهره گيري از كارشناسان خبره در ارتباط با توسعه و ايجاد گروهي مجزا كه بتواند خود به صورت كارشناسي و تحليلي طرحهاي كاربردي در رابطه با سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) و سنجش از دور (RS) را در پروژه هاي مطالعاتي علوم مختلف وابسته به عوارض زمين در زمينه مطالعات پايه و فيزيوگرافي، هواشناسي و هيدرولوژي،كشاورزي ، مرتع و جنگل ، خاكشناسي و زمين شناسي ، محيط زيست ، شهرسازي و معماري ، شهرداري ، مهندسي آب ، بانك هاي اطلاعاتي و .. تعريف و ايجاد نمايد. پس از تجهيز و ساماندهي اين گروه، چارت كلي روابط ميان كارشناسان و مديران اين بخش طبق نمودار 1 قابل مشاهده است ، لازم به توضيح است كه تعريف وظايف و شرح عملكرد هر يك از اين گروه ها با توسعه و ايجاد پروژه هاي جديد در سطح بخش مطالعاتي تغيير و توسعه خواهد يافت.
1 - وضعیت موجود داده ها در اطلاعات مكاني موجود در بخش براي پروژه هاي تحليلي و مهندسي :
بخش GIS و سنجش از دور شركت شرکت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس در گام نخست براي ايجاد و معرفي پروژه هاي تحليلي GIS و RS در زمينه عنوانهاي مطالعاتي ياد شده لايه هاي اوليه را در سطح كشور جمع آوري و آماده سازي در محيط GIS نمود. اطلاعات موجود قابل استفاده در ديگر نرم افزار هاي متداول GIS ميباشند . لازم به توضيح ميباشد كه اطلاعات موجود در سامانه فعلي با توجه به مقياس آنها ، قابليت و دقتي در حد نقشه هاي 1:1000000 و 1:250000 داشته و همچنین در محدوده هایی که گروه نقشه برداری شرکت، مطالعاتی دقیق تر انجام داده است لایه های مربوطه در مقیاس دقیق 1:2000 تولید و در محیط GIS آماده سازی گردیده است . بنابراين در سطح کشور به جهت انجام تحليلهاي دقيق تر اطلاعات نقشه هاي با مقياس دقیق لازم و ضروري مي باشد. لايه هاي اطلاعاتي كه در سامانه اطلاعات جغرافيايي فعلي ايجاد شده و برای کل کشور موجود ميباشد عبارتند از : مرز كشور وخطوط ساحلي درياها و آبهاي آزاد. جاده ها و راههاي ارتباطي ( اتوبانها ، آزاد راهها ، بزرگراهها ، راههاي درجه 1،2،3 وراه آهن ) منحنيهاي ميزان ارتفاعي با فواصل ارتفاعي 500 و100 متر. رود هاي دائمي و فصلي اندكس نقشه هاي 1:250000 و 1:50000 مراكز جمعيتي ( شهرها ) . سدها و نيرو گاهها ( پيشنهادي ، مخزني پيشنهادي ، سدهاي موجود ) . ايستگاههاي سينوپتيك ،كليماتولوژي ،بارانسنجي ،تبخير سنجي و هيدرومتري . تقسيمات كشوري (فقط محدوده استانها ). درياچه ها ، آبگيرها ، مردابها ، باتلاقها. جزاير. حوضه ها و زير حوضه هاي طرح هاي مطالعاتي كشور كليه لايه هاي مزبور به منظور ارايه و معرفي GIS و كاربردهاي آن به سازمانها و ارگانهاي مختلف در سطح سازمانهاي آب منطقه اي و ديگر كارفرمايان مرتبط ايجاد و توسعه يافته است.
2 - سيستم هاي نرم افزاري :
لايه هاي اطلاعاتي فوق الذكر تماما ماهيت برداري(Vector) دارند و از طريق سيستم ODBC به سيستم بانك اطلاعاتي عوارض تحت محيط نرم افزار ORACLE فابل اتصال ميباشد و امكان دسترسي به اطلاعات توصيفي بيشتر در ارتباط با لايه هاي اطلاعاتي مذكور وجود دارد . در حال حاضر سامانه مذكور در محيط نرم افزاري ArcGIS بصورت شبكه داخلي LAN قابل استفاده و بهره برداري در سطح كشور خواهد بود . گروه مطالعاتی GIS و سنجش از دور شرکت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس در افق دور دست به دنبال دستیابی به سیستمی در قالب سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور است که برای محدوده های دقیق مقیاس شهری ، شهرسازی و معماری تولید و در قالب TKA GIS برنامه سازی و برنامه یزی گردد که در ادامه در بخش چشم انداز آینده توضیحات بیشتری در رابطه با سیستم مذکور ارایه خواهد شد.
3 – تهيه و تكميل لايه هاي اطلاعاتي جديد :
بمنظور تكميل اطلاعات مورد نياز در سامانه GIS موجود و تهيه لايه هاي اطلاعاتي مورد نياز براي معرفي پروژه هاي مهندسي گوناگون تاكنون لايه هاي اطلاعاتي زير به عنوان لایه های پایه برای ارایه کاربردهای این سيستم اضافه گرديده است . لازم به يادآوري ميباشد اطلاعات تهيه شده زير با استفاده از كارشناسان بخش و براي ارايه رايگان به ساير وزارتخانه ها،سازمانها و نهادهاي دولتي تهيه شده است.

فهرست لايه هاي اطلاعاتي تهيه شده عبارتند از :

بمنظور تكميل اطلاعات مورد نياز در سامانه GIS موجود و تهيه لايه هاي اطلاعاتي مورد نياز براي معرفي پروژه هاي مهندسي گوناگون تاكنون لايه هاي اطلاعاتي زير به عنوان لایه های پایه برای ارایه کاربردهای این سيستم اضافه گرديده است . لازم به يادآوري ميباشد اطلاعات تهيه شده زير با استفاده از كارشناسان بخش و براي ارايه رايگان به ساير وزارتخانه ها،سازمانها و نهادهاي دولتي تهيه شده است. فهرست لايه هاي اطلاعاتي تهيه شده عبارتند از: 1- نقاط روستايي همراه با اطلاعات شناسنامه آباديها (1375) مركز آمار ايران همراه با 64 فيلد اطلاعات توصيفي ، براي بيش از يكصدو بيست هزار نقطه روستايي در سراسر كشور با لينك داده هاي جمعيتي هر يك و پيش بيني آن تا سال 1404 2- مدل رقومي ارتفاعيِDEM كل كشور حاصل از شاتل فضايي Shuttel Radar Topography Mission 3- مدل رقومي ارتفاعيِDEM كل كشور با سايز سلول 100 متر حاصل از خطوط توپوگرافي 100 متري توليد شده از اماده سازي لايه هاي نقشه هاي 250000 سطح كشور و نقاط ارتفاعي در محيط GIS 4- فتو مپ ماهواره اي كل كشور و بخشهايي از كشور هاي همسايه حاصل از تصاوير ماهواره Landsat TM و Landsat TM+ 5- تقسيمات كشوري ( استان – شهرستان – بخش و دهستان ) 6- منحني هاي ميزان يكصد متري نقشه هاي 1:250000 وزارت مسكن وشهرسازي 9- نقشه قابليت اراضي كل كشور در مقياس 1:1000000 و 1:250000 حاصل از تفسير تصاوير ماهواره اي 10- نقشه كاربري اراضي كل كشور در مقياس 1:1000000 11- نقشه مناطق اقليمي 12- اندكس نقشه هاي 1:25000. لایه های مزبور در غالب سامانه اطلاعات جغرافیایی قابلیت اتصال به شبکه داخلی LAN را در شرکت برای دسترسی کلیه کاربران دارا خواهد بود. 5- سياست گذاري و استراتژي در حال حاضر در مراحل ( توليد نقشه ها ، تولید بانک اطلاعاتی ، پردازش اطلاعات ، تهيه نقشه هاي خروجي و... ) از فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور به اشكال مختلف در بخش استفاده بعمل مي آيد . سياست گذاري و برنامه های آتي در اولويت ، اين است كه بخش سيستم اطلاعات جغرافيايي وسنجش ازدور، كليه طرحها را از نظر مباحث مربوطه به خود در زمینه های مختلف، تحت پوشش قرار دهد و به دنبال تعریف پروژه هالی مختلفی در غالب GIS و سنجش از دور به صورت تخصصی و مدیریتی در سطح کلان مدیریتی و کشور باشد . در مطالعات طرحها ، حجم زيادي از اطلاعات مكاني و نقشه ها ( اعم از نقشه هاي توپوگرافي ، تصاوير هوايي و فضايي ، نقشه هاي زمين شناسي محيط زيست ، مباحث اقتصادي – اجتماعي و ... ) در زمينه هاي مختلف در سطح شهرسازی و معماری و حتی در حوزه کلان استانی و حوزه های آبریز مطالعاتی در مقياسهاي مختلف و بسته به تعریف طرحها با فرمتهاي گوناگون تهيه و توليد گرديده است ، و يا در برخي از طرحها در حال تهيه و توليد ميباشد. در اين راستا بمنظور آماده سازي ، يكسان سازي ، ويرايش ، اشتراك گذاري ، استفاده ، در دسترس قرار دادن ، ذخيره ، نگهداري ، بررسي زير ساختار اطلاعات مكاني ، وارد سازي كليه اطلاعات مكاني به محيط GIS و توجه جدي به بحث كاربرد و استفاده بيشترو سيستماتيك از فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور ، در كليه طرحها پروژه" استقرار و توسعه سيستم اطلاعات جغرافيايي شرکت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس تعريف خواهد گردید. . بطور كلي هدف از تعريف پروژه استقرار و توسعه سيستم اطلاعات جغرافيايي تيو كاوان اطلس برای کارفرمایان محترم و همچنین برای استفاده در علوم مربوط به شهرسازی و دیگر علوم مهندسی موارد زیر است : الف : شناخت و مطالعه وضع موجود ، بررسي فرايند مطالعات ، شناسايي مراحل و نحوه تهيه و توليد اطلاعات ، موارد استفاده ، شناسايي ديگر كاربرد ها و زمينه هاي كاربردي فناوريهايRS – GIS در مراحل مطالعاتي طرحهاي شهرسازی و معماری، تهيه و ارائه مدل مفهومي . ب : تهيه و تدوين استراتژي ، زير ساختار داده هاي مكاني مناسب (SDI) به منظور سازماندهي اطلاعات مكاني و توصيفي در يك پايگاه داده مكان مرجع و تهيه و تدوين دستور العملهاي لازم در خصوص تهيه ، توليد و نگهداري اطلاعات مكاني و نحوه بكارگيري و استفاده سيستماتيك از سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور در فرايند مطالعات طرحهای شهری . ج: آماده سازي و يكسان سازي و اعمال ويرايش هاي لازم بر روي كليه اطلاعات مكاني موجود در كليه طرحها ، جهت ورود به محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) ، ا عمال هماهنگي هاي لازم با سيسستهاي مختلف شهرداری در زمينه استفاده و بكارگيري فناوريهاي RS - GIS ، استقرار و ايجاد يك سيستم اطلاعاتي مكان مرجع GIS ، براي استفاده ، مديريت ، برنامه ريزي و تصميم گيري ، تامين نيازهاي اطلاعاتي، تهيه نقشه هاي مورد نياز در سطوح منطقه ای ، محلي ،‌ ملي و كشوری. د : تعريف پروژه هاي جديد در زمينه RS – GIS گروه مطالعاتی سامانه اطلاعات جغرافیایی وسنجش از دور با توجه به تجهیز گروه تخصصی ایجاد شده و همچنین توسعه زیر ساختهای GIS برای تعریف و پیاده سازی TKA GIS با اجرای روند ارتباطات طبق چارت زیر به دنبال رسیدن به مدل نهایی سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور تيو كاوان اطلس برای نصب و راه اندازی سیستم TKA GIS در سازمانها و ارگانهای مرتبط مانند شهرداریها، سازمانهای آب منطقه ای و دیگر شرکتهای مرتبط است. - اهداف مرحله اي هر طرح پیشنهادی برای ایجاد و توسعه نرم افزار TKA GIS به منظور توسعه و استفاده بيشتر از سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور در فرايند مطالعات طرحها و تحقق استراتژي تعريف شده در سطوح مختلف کارشناسی ، اهداف مرحله اي به شرح زير تعريف گرديده است. • تكميل و آماده سازي اطلاعات مكاني در مقياسهای دقیق در سطح مطالعات شهری 1:2000 و در سطوح کلان در سطح كل كشور شامل لايه اطلاعاتي مختلف شامل اطلاعات قبلي و اطلاعات جمع آوري شده . جهت استفاده کارفرمایان و ایجاد بانک TKA GIS • استقرار و ايجاد سامانه GIS بر روي شبكه داخلي شهرداریها ، شركتهای مختلف و دیگر سازمانهای وابسته بمنظور دسترسي و استفاده از اطلاعات موجود و تولید شده • تهيه اطلس هاي رقومي نقشه ها در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS • آموزش ، برگزاري سمينار و جلسات توجيهي ، سخنراني و فرهنگ سازي در سطح مديران و كارشناسان معاونت طرحهاي توسعه. • افزايش در صد سهم و نقش سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور در مراحل مطالعاتي طرحها مختلف شهرسازی و معماری و در سطوح مناطق ، طرحهای ملی و کشوری . و در نهایت نصب برنامه نهایی TKA GIS به منظور : 1 - تعيين و تهيه مدل مفهوميGIS شركت با تاكيد بر عنوان مطالعات تعریف شده توسط کارفرما . 2- امكان سنجي و شناسايي ديگر موارد كاربرد هاي مختلف GIS در مراحل مطالعاتي طرحها بصورت سيستماتيك . 3 - تهيه و تدوين زير ساختار داده هاي مكاني SDI. 4 - تدوين و تهيه دستور العملهاي لازم در جهت توليد ، تهيه ، ذخيره و ارائه انواع اطلاعات مكاني بر اساس مدل SDI بمنظور استفاده در طرحها ي مطالعاتي برای کارفرما. 5- تدوين و تهيه دستور العملهاي لازم بمنظور استفاده سيستماتيك از فناوريهاي RS – GIS در مراحل مطالعات طرحها ، با توجه به شناسايي و تعيين ديگر موارد كاربرد سيستم اطلاعات جغرافيايي و شنجش از دور در مراحل مطالعات طرحهای شهری . 5- جمع آوري ، تكميل ، آماده سازي ، يكسان سازي انواع اطلاعات در محيط GIS شامل اطلاعات نقشه ها1:25000 ، 1:10000 ، 1:5000 ، 1:2000 ، 1:1000 6- طراحي سيستم و استقرار سامانه در سطح و شركت جهت استفاده كاربران و بر روي شبكه داخلي شهرداریها ، شركتهای مختلف و دیگر سازمانهای وابسته 7 – آموزش پرسنل ( مديران و كارسناسان ) جهت استفاده از سيستم طراحي شده .

چگونگي استفاده سيستم :

قبل از اينكه نحوه استفاده از فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش ازدورشرکت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس (TKA GIS) تشريح گردد ، اين نكته لازم به ياد آوري ميباشد كه اصولا از فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش ازدور بعنوان يك ابزار در فرآيند مطالعات طرحها استفاده بعمل مي آيد ، بنا بر اين نبايستي انتظار داشت كه فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش ازدور جايگزين کاملی برای مطالعات كنوني گردد و روشهاي كنوني مطالعات كلا كنار گذاشته شود . فناوريهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش ازدور با نسبت در صد سهم و چگالي كه در هريك از محورهاي مطالعاتي ( فيزيو گرافي ، هواشناسي ، هيدرولوژي ، محيط زيست ، زمين شناسي ، اقتصادي ، اجتماعي و...) دارا ميباشند ، با تدقيق نتايج ، تسريع مراحل مطالعاتي ، ارائه بهتر نتايج و قابليت ديد مكاني – فضايي ، در مراحل مطالعات نقش مفيد و موثر دارند . نظر به کاربرد های با اهمیت این علوم و رشد روز افزون GIS و سنجش از دور در علوم مهندسی در ادامه عملکرد نرم افزار TKA GIS و همچنین شرح وظایف کلیه بخشهای مطالعاتی گروه GIS و RS شرکت به تفسیر شرح داده خواهد شد. الف: سيستم اطلاعات جغرافيايي :Geographic Information System : الف -1 :روند مطالعاتي پروژه ها در بخش سامانه اطلاعات جغرافیایی : الف 1-1 : در مرحله ایجاد و تعریف پروژه: در این مرحله شرح خدمات ، شرح وظایف هر یک از گروههای کارشناسی و کارشناسان همچنین تعریف پروژه و زمانبندی آن تهیه و تنظیم خواهد شدهمچنين نیازهای مطالعاتی و ارتباطات با دیگر بخشها بسته به نيازهاي پروژه بررسي ، ایجاد و طرح ریزی شده و در نهایت برنامه و روند کلی انجام مطالعه تهیه خواهد شد.لازم به توضيح است سعي شده تا اين برنامه ريزي و طراحي روند مطالعاتي پروژه با استفاده از كارشناسي دقيق و همچنين بهره گيري از نرم افزارهاي primavera و MS project انجام گيرد تا با دقت و برنامه ريزي كاملتري ذوند مطالعات كنترل و بررسي گردد. الف 1-2 : گروه مطالعاتی پایه GIS. تهيه نقشه هاي پايه و اوليه، وبررسيهاي مقدماتی در این مرحله برای ایجاد بانک داده های رقومی پایه خواهد بود.لایه های رقومی بسته به نیاز های مطالعاتی پروژه تعریف میگردند. بسته به دقت پروژه و تحلیلهایی که در محیط GIS با توجه به نیازهای مطالعاتی مورد نیاز است مقیاس انتخاب و در صورت عدم دسترسی به لایه های رقومی گروه مطالعاتی رقومی سازی نسبت به تهیه لایه ها در محیط GIS اقدام مینمایند گروه های مطالعاتی رقومی سازی و زمین مرجع در این بخش بیشترین نمود عملکرد را خواهند داشت که در ادامه به اختصار شرحی از وظایف هر یک از این گروه ها توضیح داده خواهد شد. الف1-2-1:گروه رقومی سازی و زمین مرجع (geo referencing) این گروه متشکل از گروه زمین مرجع و گروه DIGITIZE خواهد بود تصاویر اسکن شده نقشه ها در هر مقیاس و همچنین در صورت موجود بودن و مورد نیاز بودن تصاویر ماهواره ای ، اين تصاوير توسط گروه زمین مرجع با استفاده از نرم افزار های به روز این فن با دقت بسیار یالا زمین مرجع شده و آماده سازی برای ارسال به گروه رقومی سازی خواهد شد. پس از زمين مرجع تصاوير نقشه ها و يا تصاوير ماهواره اي گروه كارشناسان ، هر يك را دقيقا مورد بررسي و بازبيني قرار خواهند داد و در بسياري از موارد در صورتي كه مقياس و نوع پروژه دقت زيادي را طلب كند بازديدهاي ميداني و برداشتهاي مختلفي نيز براي تاييد صحت كار زمين مرجع مخصوصا در تصاوير ماهواره اي صورت ميپذيرد و پس از تاييد نهايي خروجيها براي رقومي سازي به گروه Digitize براي ادامه مراحل رقومي سازي تحويل ميشود. الف1-2-2:گروه رقومی سازی (DIGITIZE) : براي دقيق بودن و صحت عمليات و تحليلها در محيط GIS نياز است تا نقشه هاي پايه مطالعات از دقت كافي برخوردار باشد و بايد اذعان نمود در صورت بروز خطا در لايه هاي پايه ممكن است در ادامه روند مطالعات پروژه ، با خطا ها و ايرادات فراواني مواجه گرديم از اين رو دقت در عمليات توليد پايه لايه ها بسيار با اهميت است به همين دليل نياز است تا خروجي گروه رقومي سازي دقيق بوده و بارها مورد باز بيني قرار گيرد ،توضيح اينكه كارشناسان اين گروه فايلهاي زمين مرجع شده خروجي مرحله قبل را با استفاد ه از جديد ترين و دقيق ترين متد نرم افزاري در محيط GIS با روشهاي Onscreen digitize رقومي و اماده سازي براي ورود در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي نماين ، لازم به توضيح است در بسياري موارد خطاهاي زيادي در نقشه هاي كاغذي توليد شده توسط سازمانهاي مختلف مشاهده ميشود و يا اينكه به علت قديمي بودن برداشتها در اين نقشه ها بسياري از لايه ها و عوارض نياز به بروز رساني دارد كه در اين مرحله بسته به نياز پروژه اين امكان وجود دارد تا بتوان با استفاد ه از تصاوير ماهواره اي و كارشناسان سنجش از دور كليه لايه هاي مشكل دار را با استفاد ه از تصاوير ماهواره اي به روز Up to date نمود و در مطالعات رقومي سازي مورد استفاده قرار گيرند.با توجه به اینکه تقریبا کلیه نقشه های 1:50000 در سطح کشور به صورت GIS Ready و با استفاده از روشهای رقومی سازی جدید onscreen digitize رقومی نشده و عملا GIS در سطح گسترده و برای تحلیل و تولید داده نیاز حداقلی به نقشه های با مقیاس دقیق دارد این گروه میتواند در آینده در کلیه پروژه ها، عملکردی جدید تعریف و لایه هاي رقومي در اين مقياس را تولید نماید و قابلیت تولد این نوع پروژه ها را برای بخش GIS به بهترین شکل و با جدید ترین متد دارا خواهد بود. این گروه مطالعاتی در کلیه پروژه ها که آماده سازی نقشه ها و سنجش از دور در آن دخیل است عملا از ابتدا تا انتها در گیر بوده و در تمامی مراحل به شکل کاربردی حضور دارند. الف1-2-3:گروه آماده سازی و کارتوگرافی این گروه کلیه لایه های رقومی ایجاد شده توسط گروه رقومی سازی را GIS Ready کرده و برای محدوده مطالعاتی آماده سازی مینماید .در خروجیهای این مرحله مطالعات ایرادات موزاییک نقشه ها برطرف شده و با ساختن توپولوژی نهایی از لایه ها و لینک اطلاعات اولیه نقشه مقدماتی پایه تهیه و اماده سازی خواهد شد.از جمله عملياتي كه در توسط اين گروه انجام ميگيرد به اجمال ميتوان به عمليات آماده سازي ، labeling،clean up،ايجاد توپولوژي ،توليد لايه ها ،لينك و ايجاد داده هاي توصيفي ،و ... اشاره نمود پس از انجام مراحل نهايي و آماده سازي و ايجاد توپولوژي ، كليه لايه ها براي ارايه به گروههاي مطالعاتي GISو RS اماده بوده و لايه ها قابليت توليد اطلاعات ،تلفيق ، ورود اطلاعات ، ويرايش ، تحليل ، پرس و جوي مكاني و تهيه خروجي از اطلاعاتي مورد نظر براي هر گروه مطالعاتي وجود دارد . الف-1-3: گروه کارشناسان GIS در مطالعات معماري ، شهرسازي و شهرداري . تا كنون بيشتر عملكرد بخش GIS شركت مهندسين مشاور تيو كاوان اطلس اختصاص به كاربردهاي سامانه اطلاعات جغرافيايي در زمينه هاي شهرسازي و معماري داشته است به اين صورت كه همانطور كه در اول شرح عملكرد توضيح داده شد ،كليه لايه هاي تقشه برداري شهري در مقياس هاي دقيق نقشه برداري توسط گروه GIS آماده سازي شده و بانك اطلاعاتي هر پلاك ثبتي و هر عارضه شهري پس از ايجاد توپولوژي لينك به عارضه مختص خود ميشودو اين لايه ها آماده براي تحليلهاي مختلف از جمله ايجاد طرحهاي تفصيلي و ارايه اطلاعات دقيق شهري به مديران و تصميم گيران شهري خواهد بود . الزام وجود سامانه اطلاعات جغرافيايي در شهرداريها و وزارتخانه هاي زيربط مرتبط با شهرسازي و معماري: از جمله ويژگيهاي مهم شهرهاي بزرگ ميتوان به توسعه سريع و مداوم شهر ،افزايش تراكم جمعيت و پيچيدگيهاي فرهنگي ،اجتماعي ،اقتصادي اشاره نمود ،از اين رو از موارد بسيار با اهميت در اجراي امور شهري به مديريت و برنامه ريزي دقيق و همچنين هماهنگي ،انسجام و ساماندهي ميان برنامه ريزان شهري اشاره نمود .بايد ازعان داشت كه در اين راستا سامانه اطلاعات جغرافيايي ميتواند در دسترسي صحيح ، دقيق و بهنگام به اطلاعات و همچنين داشتن سيستمي هماهنگ و منسجم با بالاترين كيفيت به مديران و كاربران سازمان متبوع كمكهاي شاياني بنمايد. نياز است در اين مرحله به ارايه توضيحاتي در رابطه با مشكلات موجود در زمينه مكان مرجع در سيستم هاي موجود در شهرداريها و وزارتخانه هاي مرتبط اشاره شود • افزايش روز افزون حجم اطلاعات در امور شهري • پراكندگي اطلاعات مكان مرجع در داخل شهرداري و ساير ارگانهاي زيربط • عدم وجود اطلاعات مكان مرجع دقيق ، بهنگام و صحيح • عدم هماهنگي مناسب درون و برون سازماني در اخذ و مديريت اطلاعات شهري • عدم وجود استاندارد در مكانيزم سيستماتيك اخذ ، ذخيره سازي ،بهنگام سازي ، پردازش ،نمايش ،كاربرد و تبادل اطلاعات در مجموعه شهرداري • امكان عدم وجود يك تفكر سيستمي در اخذ و مديريت اطلاعات مكاني • گسترش بي رويه شهرها و تغيير كاربري ها و عدم ثبت و ذخيره سازي به موقع اطلاعات • عدم توزيع امكانات متناسب با تراكم جمعيت • عدم دسترسي به اطلاعات دقيق به منظور تعيين هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم اجراي يك پروژه • وجود بخش اعظم اطلاعات به صورت آنالوگ و گردش نامناسب اطلاعات در شهرداريها • مكانيزم هاي متعدد و مختلف در اخذ ،ذخيره سازي ،بازيابي ،بهنگام سازي و پردازش و نمايش اطلاعات مكان مرجع • جدا بودن اطلاعات مكاني و توصيفي در اغلب موارد با توجه به مشكلات اشاره شده ميتوان اذعان نمود كه سامانه از اطلاعات جغرافيايي در محدوده شهري ميتواند با • تشكيل سيستمي در غالب مجموعه اي سازمان يافته و منسجم • جمع آوري اطلاعات قابل قبول و پالايش شده • توانايي انجام اناليزهاي مورد نياز كاربران مختلف • امكان تحليل ، تصحيح و بهنگام سازي و ارايه اطلاعات • امكان فراهم آوردن مقدمات لازم براي انجام امور مطالعاتي ، اجرايي و مديريتي كمكهاي شاياني را در تصميم گيريهاي مديران و كارشناسان مطالعات شهري فراهم آورده و تاثيرات شايان توجهي را در سطوح تصميم گيري هاي مختلف شهرسازي بنمايد. براي رسيدن به اهداف مطرح شده نياز است تا پس از اماده سازي لايه هاي شهري در محيط GIS بانك اطلاعاتي موجود مربوط به پلاكهاي ثبتي به هر عارضه شهري از جمله خصوصي ،اداري ، صنعتي و .... لينك شده و باايجاد يك Dynamic GIS بتوان در هر لحظه از اطلاعات مختلف موجود در بانك سريع و دقيق استفاد ه نمود. الف-1-4: گروه کارشناسان GIS در مطالعات فيزيوگرافي : اطلاعات پايه و فيزيوگرافي مربوط به محدوده مطالعاتي عبارت است از تهيه و توليد لايه هاي مختلف پايه از جمله مرز حوضه ها ، زير حوضه ها ، توپوگرافي ، مدل رقومي ارتفاعي ، شيب ، جهت شيب ، هيپسومتري ، شبكه هاي هيدروگرافي و محاسبات فيزيوگرافي و آماري مربوطه به آن كه با استفاده از علم GIS عمليات تجربي قديمي كه براي توليد لايه هاي مزبور توسط كارشناسان انجام ميگرفت به علت زمانگير بودن و عدم دقت كافي منسوخ و با استفاده از GIS به صورت كاملا مكانيزه و دقيق توليد ميگردد .تجربيات كارشناسان گروه با توجه به عملكرد هاي قبلي در انجام مطالعات فيزيوگرافي و پايه براي چندين حوزه آّبريز در سطح كشور نشان از دقت بسيار بالا و كاربردي بودن روشهاي GIS در مطالعات فيزيوگرافي دارد اين مطالعات در انتها ميتواند به توليد سامانه اي كاملا مكانيزه در گزارش گيري و توليد نقشه هاي مطالعات فيزيوگرافي در محدوده مطالعاتي بيانجامد و حجم داده بسيار بالايي مربوط به مشخصات و پارامترها و نمودارهاي مختلف مطالعات فيزيوگرافي كه در GIS توليد شده قابل لينك به صورت بانك اطلاعاتي به عوارض و لايه هاي محدوده مطالعاتي باشد. الف-1-5: گروه کارشناسان GIS در مطالعات هواشناسي : از ديگر كاربردهاي تحليلي GIS ميتوان به كاربردهاي آن در ارايه بانك اطلاعاتي داده هاي هواشناسي در محل ايستگاهها و همچنين توزيع كليه پارامترهاي مورد نياز هواشناسي و مورد بررسي در مطالعات به سطح محدوده مطالعاتياشاره كرد.پس از توليد لايه هاي پايه براي مطالعات و لينك كليه داده هاي هواشناسي به مكان عوارض ميتوان به توليد لايه هاي رقومي بارش،دماي متوسط ،دماي متوسط حداقل و حداكثر ،تبخير ،اقليم و ... را در محيط GIS تحليل و توليد نمود در این بخش سامانه TKA GIS به نقشه های تحلیلی منحني هاي همباران ، همدما ، هم تبخير ، مناطق اقليمي ، پراكندگي ايستگاههاي هواشناسي ، باد وحداقل و حداكثر دما و بارش و متوسط هاي ماهيانه و ساليانه مجهز خواهد بود. الف-1-6 : گروه کارشناسان GIS در مطالعات هيدرولوژي و رسوب . از دیگر کاربردهای تحلیلی GIS میتوان به کاربردهای آن در ارایه بانک اطلاعاتی داده های هیدرولوژی و رسوب اشاره کرد که حاصل مطالعات و تحلیلها در TKA GIS مربوط به این بخش به تهیه مدلهای مفهومی پراكندگي ايستگاههاي هيدرومتري ، تهيه نقشه هاي آبدهي ماهيانه ، ساليانه، روزانه ، منحني هاي تداوم جريان ، كيفيت آب ، رسوب و قابليت شرب آب میتوان اشاره نمود. الف-1-7 :گروه کارشناسان GIS در مطالعات ارزيابي هاي زيست محيطي : گروه کارشناسان سامانه اطلاعات جغرافیایی در بخش مظالعات زیست محیطی از این علوم در تولید سامانه های مناطق حفاظت شده ، مناطق شكار ممنوع ، آثار طبيعي ملي ، پناهگاه حيات وحش و برسي تلاقي طرحهاي مطالعاتي با مناطق مذكور بهره میگیرند و در نهایت مطالعات این بخش سامانه TKA GIS به لایه های مزبوط به مطالعات زیست محیطی و لینک اطلاعات توصیفی لایه ها در قالب بانک دست میابد. الف-1-8: گروه کارشناسان GIS در مطالعات زمين شناسي و ژئوتكنيك : گروه کارشناسان سامانه اطلاعات جغرافیایی در مطالعات زمین شناسی و زیوتکنیک سامانه اطلاعاتی مربوط به تهیه مدلهای رقومی زمين شناسي ، گسلها ، ليتولوژي ، معادن ، شيب طبقات ، امتداد لايه ها ، چين خوردگيها تهیه و تولید خواهند نمود . کلیه لایه های ایجاد شده در این بخش در رابطه با مطالعات زمین شناسی دارای جدول اطلاعاتی است که از بانک ایجاد شده بهره گرفته و قابلیت تحلیل و به روز رسانی را داراست. الف-1-9: گروه کارشناسان GIS در جهت ايجاد يك DSS : با تهيه و و تكميل لايه هاي اطلاعاتي مناسب و بهنگام ، از سيستم اطلاعات جغرافيايي بعنوان يك سيستم پشتيبان تصميم گيري استفاده نمود .ایجاد یک DSS کامل و کارآمد الف1-10: گروه کارشناسان GIS در مطالعات اجتماعي – اقتصادي : کارشناسان این بخش سامانه در صورت نیاز پروژه پراكندگي سكونتگاههاي شهري و روستايي ، اراضي تحت كشت . خطوط انتقال نيرو ، نفت و گاز و... در جهت كاربرد در انجام مطالعات ارز يابي خسارت مخزن را تهیه و تولید خواهند نمود. الف-2 :كاربرد هاي نمايشي (Presentation) : از ديگر كاربردهاي GIS در مطالعات مختلف مهندسي كه به مورد استفاده در تك تك بخشهاي مطالعاتيست ميتوان به كاربردهاي اين علم در ارايه و تنوع روشهاي مختلف نمايش داده ها نام برد كه از حمله عملكرد سامانه اطلاعات جغرافيايي در اين مبحث ميتوان به موارد زير اشاره نمود: تهيه نقشه ها نمايشي در ارتباط با موقعيت عوارض و طرحها . :تهيه مدلهاي پرواز FLY تهيه نقشه هاي مربوط به نمايش الگوها و روند ها تهيه مدلهاي سه بعدي از زواياي گوناگون از عوارض مورد نظر . تهيه اطلس و آلبوم نقشه هاي حوضه ها ، جهت نمايش و ارائه موضوعات مختلف اطلاعاتي حوضه ها . تهيه نقشه هاي لازم بمنظور ارائه در نمايشگاهها و سمينارها تهيه نقشه هاي موضوعيThematic تهيه نقشه هاي شاخصهاي توسعه الف-3 : كاربرد هاي مستند سازي : از ديگر كاربردهاي ايجاد سامانه اطلاعات جغرافيايي ميتوان به مستند سازي و قابل استفاده نمودن اطلاعات بسته به نياز طرحها اشاره نمود كه از موارد انجام اين عمليات ميتوان به موارد زير اشاره نمود: يكسان سازي اطلاعات طرحها. يكپارچه سازي اطلاعات در مقياسهاي مختلف. تدوين دستورالعملهاي لازم در ارتباط با توليد اطلاعات . تدوين دستور العمل استفاده و بكارگيري . ب: سنجش ازدور Remote sensing : بطور كلي از اين اين فناوري ، بعنوان منبع تامين كننده اطلاعات بهنگام و تكميل كننده نيازهاي اطلاعاتي استفاده بعمل مي آيد . بعبارت روشنتر از اين تكنولوژي در جهت تهيه و توليد و بهنگام سازي اطلاعات و نقشه هاي موجود استفاده بعمل ميآيد. سنجش از دور در يك سيستم اطلاعات جغرافيايي بعنوان يكي از منبع تغذيه كننده محسوب مي شود. ب-1: گروه مطالعاتي سنجش از دور: همانگونه كه اشاره شد اين گروه مطالعاتي بسته به نياز و دقت پروژه نسبت به انتخاب تصوير مورد نياز وتاريخ برداشت ان اقدام و آن را براي تفسير آماده سازي مينمايد از جمله اين آماده سازي ها ميتواند زمين مرجع و ساختن تركيبهاي مختلف رنگي از باندهاي تصاوير ماهواره اي نام برد از ديگر كاربردهاي اين مطالعات براي كارشناسان تعريف شده در هر يك از گروه هاي زير ميتوان به موارد زير اشاره نمود: ب-1-2: كارشناسان سنجش از دور در مطالعات فيزيوگرافي : از جمله استقاده هاي سنجش از دوردر مطالعات فيزيوگرافي ميتوان به تهيه عكس نقشه هاي ماهواره اي Photomap ،‌ بروز رساني اطلاعات نقشه ها ، تهيه نقشه شبكه هاي هيدروگرافي ، تلفيق عكسهاي ماهوارهاي با مدلهاي سه بعدي و ساير اطلاعات برداري اشاره نمود ب-1-3: كارشناسان سنجش از دور در مطالعات هواشناسي : از جمله كاربردهاي سنجش از دور در هواشناسي ميتوان به تهيه نقشه هاي مناطق حدود پيشروي برف در ماههاي مختلف سال و همچنين جانمايي ايستگاههاي برف سنجي و بررسي و محاسبه آب حاصل از ذوب برف و تخمين بودجه برفي در سطح حوزه هاي آبريز اشاره نمود ب-1-4 : كارشناسان سنجش از دور در مطالعات هيدرولوژي و رسوب : از جمله كاربردهاي سنجش از دور در مطالعات هيدرواوژي و رسوب ميتوان به تهيه نقشه هاي رود هاي اصلي و داراي دبي پايه ، شناسايي يخچالها ، تهيه نقشه هاي پراكندگي منابع آبي ، در ياها ، در ياچه ها ، توده هاي آبگير ، باتلاقها ، اراضي مرطوب ، و درياچه پشت سدها ، حدود پيشروي و پسروي آبها اشاره نود ب-1-5 كارشناسان سنجش از دور در مطالعات ارزيابي هاي زيست محيطي : در اين بخش شناسايي و تدقيق حدود و ثغور مناطق ،‌ تعيين و مطالعه گونه هاي گياهي تحت حفاظت ، تهيه نقشه هاي پوشش گياهي و تراكم پوشش گياهي توسط تصاوير ماهواره اي استفاده خواهد شد. ب-1-7: كارشناسان سنجش از دور در مطالعات زمين شناسي و ژئوتكنيك : توسط كارشناسان اين بخش بهنگام سازي و تدقيق نقشه هاي زمين شناسي ، شناسايي گسلها جديد ، تعيين ليتولوژي و تدقيق واحد هاي زمين شناسي ، تدقيق امتداد لايه هاو چين خوردگيها توسط سنجش از دور انجام خواهد شد. ب-1-8 : كارشناسان سنجش از دور در مطالعات اجتماعي – اقتصادي : تهيه نقشه هاي كاربري اراضي Land use از مناطق مختلف ، تهيه نقشه پراكندگي سكونتگاههاي شهري و روستايي ، اراضي تحت كشت . خطوط انتقال نيرو ، نفت و گاز و... در اين قسمت توسط كارشناسان سنجش از دور در اين بخش انجام خواهد شد. ج: بانك اطلاعاتي Data bank : بانک اطلاعاتی که قسمت مهمی از تهیه مدل TKA GIS را در قالب اطلاعات توصیفی و داده هایی که به صورت بانک اطلاعاتی به داده های مکانی لینک خواهد شد در خود دارد ، تشکیل میدهد. کلیه مراحل تحلیل در محیط TKA GIS با استفاده از داده های بانک اطلاعاتی در محیط های بانک ORACLE ، تولید و به روز خواهند شد که در این بخش بیشتر از کارشناسان کامپیوتر و بانک اطلاعاتی بهره گیری میشود در ادامه در رابطه با بخشهای مختلف بانکهای داده توضیح داده خواهد شد . ج-1 :سرويس دهي اطلاعاتي و پشتيباني اطلاعاتي در مباحث : مشخصات كامل پلاكهاي ثبتي، هيد رولوزي ، رسوب ، كيفيت آب ،‌ آبدهي ، سيلاب ، هواشناسي ، بارش ، باد ، دما ، رطوبت نسبي ، تبخير و تعرق هيدرو انرژي ، جمعيت ، كشاورزي ، اقتصاد ، زمين شناسي ، محيط زيست ، سدها و نيروگاها از جمله اطلاعات موجود در بانكهاي اطلاعاتي مانند ORACLE خواهد بود كه با لينك به محيط GIS قابل تحليل و نمايش خواهد بود. ج-2: ذخيره سازي و حفظ نتايج مطالعات : اين بانك بمنظور جمع آوري ، حفظ و نگهداري نتايج مطالعات و دسترسي به اطلاعات مورد نياز كليه طرحها ، جهت استفاده هاي بعدي بسيار مورد استفاده خواهد بود . ج-4 :جمع بندی : هر سه موضوع سيتم اطلاعات جغرافيايي ، سنجش ازدور و بانك اطلاعاتي در فرآيند مطالعات نقش دارند درجدول (1) ودر نمودار (2) در صد سهم سيستم اطلاعات جغرافيايي ، سنجش ازدور و بانك اطلاعاتي در محور ها و موضوعات مطالعاتي طرحها نشان داده شده است.

سیستم اطلاعات زمین (LIS) :

ابزاری است برای تصمیم گیری های قانونی، مدیریتی و اقتصادی و کمکی است برای برنامه ریزی و توسعه که از یک سو شامل یک پایگاه داده های حاوی اطلاعات فیزیکی، فضایی، زمین مرجع برای یک ناحیه مشخص و تعریف شده است و از سوی دیگر روال ها و فن های جمع آوری، بهنگام کردن، پردازش و توزیع قانونمند داده ها را در برمی گیرد. مبنای سیستم اطلاعات زمین وجود یک سیستم همگن مرجع فضایی است که کار ارتباط داده ها را در درون سیستم با دیگر داده های مربوط به زمین آسان تر می کند. زمین به همراه ساختمان ها و عمارت مربوط به آن از مهم ترین دارایی های مالی در هر کشوری هستند. هر سرمایه گذاری به طریقی به زمین و دارایی وابسته است. بدون زمین هیچ کارگاه یا کارخانه ای نمی تواند ساخته شود، هیچ جاده یا راه آهنی بنا شود، هیچ مدرسه ای یا بیمارستانی وجود نخواهد داشت، و هیچ ساختمان دولتی یا خصوصی نمی تواند وجود داشته باشد. بدون امنیت سند زمین و ساختمان ها، فراهم کردن پشتوانه های سرمایه گذاری دشوار است.